Szlak Kaszubski czerwony, odcinek Brodnica Dolna – Krzeszna

Brodnica Dolna – Ostrzyce – Trzebańska – Kolano – Krzeszna 10,4 km

Odcinek Szlaku Kaszubskiego, przebiegającego przez Gminę Somonino zaczyna się w Brodnicy Dolnej, do której biegnie z Chmielna. Wieś leży na przesmyku między jeziorami: Wielkie Brodno i Ostrzyckim. Wzmiankowana była w 1749 r. i stanowiła własność rodziny Lniskich. Obecnie rozwija się tu małe letnisko.

Opuszczamy wieś drogą bitą, która prowadzi nas na szczyt wzniesienia, na którym rozłożyły się domy przysiółka Ostowo. Za zagajnikiem osiągamy pozostałości dawnego wyciągu narciarskiego, rozciąga się stąd widok na Wieżycę. Można stąd wybrać alternatywną trasę i zejść do Ostrzyc przez Jastrzębią Górę (227 m), wniesienie we Wzgórzach Szymbarskich dominujące nad Ostrzycami od północy. Rozciąga się z niego widok na znajdujące się w dole Jezioro Ostrzyckie, rezerwat Ostrzycki Las oraz Szczyt Wieżyca. Na szczycie wzgórza znajduje się pomnik przyrody –  głaz narzutowy Kamień Królewski o wysokości 1,6 m i obwodzie 6,7 m. Jeśli wybierzemy trasę szlakiem, to musimy zejść stromo w dół dość zagmatwanym odcinkiem. Dochodzimy do szosy, ul. Ramlejską i Kasztelańską, by znaleźć się w  centrum Ostrzyc.

Ostrzyce to znany ośrodek wypoczynkowy nad Jeziorem Ostrzyckim - długim i krętym jeziorem rynnowym, położonym u podnóża Wieżycy. Ma długość 7 km, głębokość 21 m i kształt wygiętej podkowy, przepływa przez nie rzeka Radunia. Wzdłuż brzegu prowadzi wybudowana w latach 1965-67 Droga Kaszubska.

Sama wieś wzmiankowana była w 1241 roku. Od 1422 r. stanowiła własność Zakonu Kartuzów. Została znacznie zniszczona w czasie potopu szwedzkiego (1655-60). Wszystkie ulice w miejscowości mają dwujęzyczne nazwy: polskie i kaszubskie. Nad jeziorem urządzono plażę i przystań, z której można latem odbywać rejsy stateczkiem białej floty Stolëm. W Ośrodku Zielony Młyn znajduje się wystawa ponad 1000 kaktusów. W Pensjonacie U Stolëma urządzono park linowy, na który składa się siedemnaście platform i zjazd tyrolką. Można wybrać jedną z trzech tras, na najtrudniejszej znajduje się 20 przeszkód. Znajduje się tu także pole do minigolfa i tor dla quadów. Specjalnością Ostrzyc są także przejażdżki bryczkami i wozem drabiniastym.

Idziemy przez Ostrzyce zbudowaną w latach 1965-67 Drogą Kaszubską, prowadzącą z Garcza pod Wieżycę. Skręcamy w ul. Jałowcową, osiągamy las i wspinamy się na Górę Trzebińską, z której rozpościera się kolejna panorama Jeziora Ostrzyckiego i Wieżycy. Schodzimy na przełaj (uwaga na znaki) do ul. Na Koszowatkę, którą idziemy do pensjonatu U Stolema z parkiem linowym. Skręcamy w ul. Bukową, za którą wkraczamy w las, wspinając się na zbocze kolejnego wzgórza. Po chwili znowu schodzimy w dół do Drogi Kaszubskiej i brzegu Jeziora Ostrzyckiego w Osiedlu Kolano.

Mijamy kąpielisko i przed wiaduktem kolejowym skręcamy na drogę, która doprowadzi nas do stacji kolejowej (linia Kościerzyna – Gdynia) i miejscowości Krzeszna. Małe letnisko położone jest nad jeziorami: Ostrzyckim i Potulskim, a jego nazwa wzięła się od Rodziny Krusina, która w 1641 r. założyła tu karczmę.

Szlak Wzgórz Szymbarskich czarny Borcz – Wieżyca 21,3 km

Borcz – Trątkownica – Wyczechowo – Nowy Dwór – Sławki – Rąty – Wieżyca - Szymbark

Trasa zaczyna się w Borczu, wsi położonej przy szosie Gdynia – Kościerzyna. Wzmiankowana była w połowie XIII w. Od XV w. stanowiła własność Zakonu Kartuzów. W 1701 r. majątek przeszedł w ręce Przebendowskich, a w połowie XIX w. Hornów, którzy w 1911 r. zbudowali dwór. Po latach remontów i adaptacji dworu oraz spichlerza budynki przekształcono w Hotel Spichrz, w którym
to można smacznie zjeść, zakupić unikatowe wina oraz wypocząć w ciszy i spokoju spacerując po przepięknym parku.

Idziemy świeżo wyasfaltowaną boczną drogą, mijając kilka domów. Wkraczamy w las, po chwili mijamy drogowskaz wskazujący drogę do kamiennych kręgów w Trątkownicy. Schodzimy w dół do doliny Raduni i przysiółka Patoka. Skręcamy na drogę leśną, wchodzimy z powrotem na wysoczyznę i opuszczamy las, kierując się w stronę zabudowań Wyczechowa. Znajduje się tu dwór z XIX/XX w. Folwark w latach 30. XX w. rozparcelowano między sprowadzonych tu chłopów z Podhala. Dlatego też część domów we wsi zachowała charakterystyczne łamane góralskie daszki. Idziemy szosą przez wieś, po czym skręcamy na bitą drogę polną, wzdłuż której zasadzono aleję drzew. Przechodzimy przez niewielki las i osiągamy domy przysiółka Nowy Dwór. Następnie przechodzimy przez kolejny zagajnik, za którym spotkamy kompleks zabudowań leśnictwa Sarni Dwór i urządzone duże miejsce odpoczynku. Idziemy chwilę drogą bitą Hopowo – Somonino, po czym zagłębiamy się w las. Na skrzyżowaniu dróg leśnych rósł niegdyś potężny Szady Buk. Dochodzimy do szosy z Kartuz do Kościerzyny i Skarszew, którą idziemy chwilę, uważając na wzmożony ruch samochodowy. Następnie skręcamy w boczną drogę, wychodzimy z lasu i wkraczamy do wsi Sławki. Wieś wzmiankowana była w 1241 r. jako należąca do Kasztelanii Goręczyńskiej. Później powstało tu kilka drobnych folwarków szlacheckich. Część wsi posiadał również Zakon Kartuzów. Przechodzimy przez wieś, po czym skręcamy w wąwóz, którym schodzimy w dół, pokonując skarpę opadającą do doliny Raduni. Po drodze mijamy punkt widokowy. Przekraczamy tory Magistrali Węglowej Kościerzyna – Gdynia koło budynku stacji Sławki. Idziemy bitą drogą, w kierunku wsi Rąty, mijając dawny cmentarz. W Rątach w 1906 r. miał miejsce strajk szkolny przeciw nauczaniu religii w języku niemieckim, które uczniowie zaczęli bojkotować, domagając się nauczania po polsku. Strajk ten objął cały ówczesny powiat kartuski i prowincję Prusy Zachodnie. Władze pruskie zareagowały licznymi represjami. Przechodzimy przez wieś, po czym kierujemy się na drogę polną, wspinając się na kolejną wysoczyznę. Spod lasu roztacza się ładny widok na polodowcową rynnę, którą biegnie linia kolejowa. Wkraczamy w las, osiągając wierzchołek wzniesienia, po czym zaczynamy schodzić. Po wyjściu z lasu roztacza się przed nami widok na strome, północne stoki Wieżycy, które niebawem będziemy pokonywać. Mijamy domy Osiedla Wieżyca i przekraczamy tory koło stacji o tej samej nazwie. Podchodzimy chwilę asfaltem, a następnie drogą polną wiodącą do Rybaków. Skręcamy w wątłą ścieżkę, biegnącą w las (uwaga na znaki), przekraczamy głęboki jar potoku i rozpoczynamy podejście na szczyt Wieżycy. Przekraczamy Drogę Kaszubską i wkraczamy na teren rezerwatu. Droga staje się stroma, mamy przed sobą 80 m podejścia, co, jak na polski niż, jest dużą wartością. Po chwili stajemy na szczycie Wieżycy. Jest to najwyższe wzniesienie (329 m) Niżu Europejskiego, położone we Wzgórzach Szymbarskich. Na szczycie znajduje się wybudowana w 1997 r. metalowa wieża widokowa im. Jana Pawła II (35 m wys.), z której rozciąga się wspaniała panorama. Wieżyca była przedmiotem kultu wśród plemion słowiańskich. W latach 90. XIX w. powstała tu pierwsza wieża widokowa. Przed 1914 r. Niemcy planowali tu postawić kamienną wieżę Bismarcka. Później stały tu dwie wieże drewniane – widokowa i strażacka. Obecna jest jednak zdecydowanie bardziej imponująca. Północne stoki wzniesienia obejmuje rezerwat Szczyt Wieżyca, utworzony w 1962 r. na pow. 33,59 ha. Chroni on cenne zbiorowiska leśne z dominującą kwaśną buczyną. Na północnym stoku Wieżycy znajduje się jedna z nielicznych na polskich nizinach stacji narciarskich. Składa się z kilku wyciągów, osiągających 45 m różnicy wysokości. Na południe od Wieżycy, przy szosie Gdynia – Kościerzyna znajduje się Kaszubski Uniwersytet Ludowy, założony w 1982 r. Powstał on w budynku XIX-wiecznego zajazdu, organizuje m.in. kursy języka kaszubskiego i warsztaty rękodzieła. Schodzimy ze szczytu, opuszczając po chwili ruchliwy trakt, prowadzący do parkingu samochodowego, z którego najłatwiej osiągnąć szczyt. Przekraczamy szosę do Szymbarku i po chwili dochodzimy do ulicy Szymbarskich Zakładników.

Warto opuścić szlak i podejść do Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku. Powstałe z inicjatywy właściciela miejscowego tartaku w 2004 r. centrum  stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Kaszub. Można tu zobaczyć, m.in. najdłuższą deskę świata, Muzeum Ciesielnictwa, Dom Harcerza wybudowany w latach 20. XX w. przez organizację YMCA, replikę dworu z Salina koło Wejherowa, Dom Sybiraka – drewniany dom, w którym mieszkali polscy zesłańcy, przewieziony ze wsi Zapleskino 360 km od Irkucka, replikę bunkra Gryfa Pomorskiego, organizacji partyzanckiej walczącej z Niemcami w czasie II wojny światowej, 250-letnią chatę kaszubską z Wilanowa w Gminie Przodkowo, dom do góry nogami, którego zwiedzanie jest nie lada wyzwaniem dla zmysłu równowagi, kościółek św. Rafała Kalinowskiego, domek kanadyjski przywieziony z osady Wilno w Kanadzie, dokąd udali się kaszubscy emigranci w XIX w.