ABC o azbeście

Azbest  jest nazwą handlową włóknistych minerałów. Szerokie jego zastosowanie nastąpiło w okresie ostatnich  100 lat. Azbest stosowano w produkcji około 3000 wyrobów przemysłowych, głównie do produkcji  wyrobów budowlanych, szczególnie płyt dachowych i elewacyjnych, a także do produkcji rur, kształtek do kanałów wentylacyjnych, instalacyjnych, wyrobów tekstylnych, mas ogniotrwałych i uszczelniających. Z uwagi na swoje niewątpliwe zalety, jak odporność na wysokie i niskie temperatury, działanie substancji żrących, elastyczność, dobre właściwości  mechaniczne, odporność na wodę morską, wytrzymałość na rozciąganie i zgniatanie, wykorzystywany  był jako cenny surowiec również w Polsce.

Dopiero w latach 80-tych ubiegłego wieku azbest uznany został za jeden najbardziej  rozpowszechnionych czynników rakotwórczych w środowisku. Poszczególne  państwa Unii Europejskiej, jak i inne, w tym USA, Kanada i Japonia już w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia zakazały stosowania azbestu bądź ograniczyły lub zabroniły obrotu materiałami zawierającymi azbest oraz importu takich materiałów na swój obszar celny.

W Polsce ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest rozwiązała problemy związane z produkcją wyrobów zawierających azbest, wprowadzeniem na  terytorium Rzeczypospolitej Polski azbestu  i wyrobów zawierających azbest oraz ich obrotem.

Wpływ azbestu na organizm ludzki

Szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego – przyczyna szkodliwości  tkwi w jego włóknistej strukturze. Podczas eksploatacji materiałów zawierających azbest lub w wyniku działania czynników  zewnętrznych na te wyroby – włókna azbestu zostają uwalniane do powietrza. Włókna są niewidoczne gołym okiem i mają tendencję do wielokrotnego rozwarstwiania się – dzięki temu mogą być dziesiątki nawet setki razy cieńsze od ludzkiego włosa. Po przedostaniu się z wdychanym powietrzem do układu oddechowego zostają najczęściej wydalane przez organizm, jednakże istnieją takie włókna, których organizm nie potrafi się pozbyć. Są to tzw.  włókna respilabilne – ich długość  przekracza 5 mikrometrów (1 mikrometr to milionowa część metra), zaś średnica jest  mniejsza od 3 mikrometrów, a stosunek długości do średnicy wynosi co najmniej 3:1. Włókna te gromadzą się i pozostają w tkance płucnej w ciągu całego życia, powodując zmiany chorobowe. Mogą być przyczyną chorób nowotworowych płuc, opłucnej czy otrzewnej. Przez długi okres czasu choroba może się nie ujawniać – pierwsze  jej objawy mogą dać o sobie znać po okresie  20 a nawet 40 lat od pierwszego kontaktu z pyłem azbestowym. Po ujawnieniu się nowotwór rozwija się gwałtownie – od wystąpienia objawów do śmierci upływa nie więcej niż 2 lata.

Według Państwowego Zakładu Higieny każdy kontakt z azbestem może być niekorzystny i należy go unikać, chociaż nie musi on wywołać skutków chorobowych. Możliwość kontaktu z azbestem należy zatem ograniczyć do minimum.

„PROGRAM OCZYSZCZANIA KRAJU Z AZBESTU”

W dniu 14 lipca 2009 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego  pn. „Program Oczyszczania Kraju  z Azbestu na lata 2009 – 2032”.

Cele „Programu to: usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest, minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terenie kraju oraz likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

„Program” określa zadania niezbędne do oczyszczenia kraju z azbestu w okresie 24 lat, wynikające ze zmian gospodarczych i społecznych, jakie nastąpiły m.in. w związku ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Cele te osiągane będą przez realizację wzajemnie uzupełniających się zadań, na trzech poziomach (centralnym, wojewódzkim i lokalnym: powiatowym i gminnym), finansowanych ze środków prywatnych i publicznych, w tym ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji  Ministra Gospodarki, który jest organem odpowiedzialnym za monitoring i koordynację realizacji „Programu”. „Program”  grupuje zadania przewidziane do realizacji w pięciu blokach tematycznych:

1. Zadania legislacyjne;

2. Działania edukacyjno-informacyjne skierowane do dzieci i młodzieży, szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej, opracowywania materiałów szkoleniowych, promocja technologii unicestwiania włókien azbestowych, organizacja krajowych i międzynarodowych szkoleń, seminariów i konferencji, kongresów oraz udział w nich;

3. Zadania w zakresie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych, z obiektów użyteczności publicznej, terenów byłych producentów wyrobów zawierających azbest, oczyszczania terenów nieruchomości, budowy składowisk oraz instalacji do unicestwiania włókien azbestowych;

4. Monitoring realizacji „Programu” przy pomocy elektronicznego systemu informacji przestrzennej;

5. Działania w zakresie oceny narażania i ochrony zdrowia.

Informacje dotyczące usuwanie azbestu np.:  zmiany legislacyjne, źródła finansowania projektów związanych z azbestem można uzyskać na stronie serwisu internetowego Ministerstwa Gospodarki: www.mg.gov.pl/Bezpieczeństwo+gospodarcze/Program+Oczyszczania+Kraju+z+Azbestu

„Azbestowe archiwum”

Informacja o zadaniach z zakresu usuwania wyrobów zawierających azbest realizowanych przez Gminę Somonino w latach ubiegłych: